تجدیدنظر خواهی چیست؟
تجدیدنظر خواهی چیست؟
تجدیدنظر خواهی چیست؟ تجدیدنظر خواهی، اعتراض به رای صادره از سوی دادگاه بدوی (نخستین) است که موجب توقف اجرای رای صادره می شود، مهلت تجدیدنظر خواهی 20 روز از تاریخ ابلاغ رای به افراد مقیم ایران و 2 ماه پس از ابلاغ رای به افراد مقیم خارج از کشور است.
تجدیدنظر خواهی از رای بدوی
تجدیدنظر خواهی، اعتراض به رای صادره از سوی دادگاه بدوی (نخستین) است که موجب توقف اجرای رای صادره می شود، اصل بر این است که همه آرای صادره از مراجع قضایی اعم از دادگاه و شورای حل اختلاف قطعی و غیر قابل تجدیدنظر خواهی هستند، جز در مواردی که قانون امکان تجدید نظر خواهی از آنها را پیش بینی کرده است.
دادگاه تجدیدنظر از همان اختیاراتی که دادگاه بدوی دارا است برخوردار می باشد، یعنی هم نسبت به امور موضوعی و هم نسبت به امور حکمی رسیدگی و قضات است. همچنین تجدیدنظر خواهی راهی اصلاحی تلقی می گردد و از نظر سلسله مراتب قضایی، مرجع تجدیدنظر، مرجعی عالی محسوب می شود.
چنانچه رای صادره از سوی دادگاه بدوی حضوری باشد، تنها راه اعتراض به رای صادره تجدیدنظر خواهی است و اگر رای صادره غیابی باشد راه اعتراض به آن واخواهی از رای غیابی است.
چنانچه برای حل مشکلات حقوقی و قضایی خود برای دریافت مشاوره حقوقی به یکی از وکلای پایه یک موسسه حقوقی دادآرمان مراجعه کنید، می توانید از مزایای مشاوره با یک وکیل با تجربه به صورت بهره مند شوید، همچنین در صورتی که از وقت و هزینه کافی برای مراجعه به دفتر وکیل برای دریافت مشاوره حقوقی حضوری ندارید.
جهات تجدیدنظر خواهی حقوقی
طبق ماده 348 قانون آیین دادرسی مدنی، جهات درخواست تجدیدنظر به قرار زیر است:
- الف – ادعای عدم اعتبار مستندات دادگاه
- ب – ادعای فقدان شرایط قانونی شهادت شهود
- ج – ادعای عدم توجه قاضی به دلایل ابرازی
- د – ادعای عدم صلاحیت قاضی یا دادگاه صادر کننده رأی
- ه- ادعای مخالف بودن رأی با موازین شرعی و یا مقررات قانونی
تبصره – اگر درخواست تجدیدنظر به استناد یکی از جهات مذکور در این ماده به عمل آمده باشد در صورت وجود جهات دیگر، مرجع تجدیدنظر به آن جهت هم رسیدگی می نماید.
جهات تجدیدنظر خواهی کیفری
- طبق ماده 434 قانون آیین دادرسی کیفری، جهات تجدیدنظر خواهی به شرح زیر است:
- الف- ادعای عدم اعتبار ادله یا مدارک استنادی دادگاه
- ب- ادعای مخالف بودن رای با قانون
- پ- ادعای عدم صلاحیت دادگاه صادر کننده رای یا وجود یکی از جهات رد دادرس
- ت- ادعای عدم توجه دادگاه به ادله ابرازی
تبصره- اگر تجدید نظرخواهی به استناد یکی از جهات مذکور در این ماده به عمل آید، در صورت وجود جهت دیگر، به آن هم رسیدگی می شود.
برای دریافت مشاوره از بهترین وکیل ایران و استفاده از مزایای حضور یک وکیل مجرب در پرونده خود با پیج اینستاگرام بهترین وکیل ایران با ما در ارتباط باشید…
چه کسانی حق تجدیدنظر خواهی دارند؟
طبق ماده 11 قانون تجدیدنظر آرای دادگاه ها، اشخاص زیر حق اعتراض به رای صادره و تجدیدنظر خواهی دارند:
- حق درخواست تجدیدنظر خواهی در مورد احکام حقوقی: محکوم علیه یا نماینده قانونی یا قائم مقام او مانند وراث، وصی، انتقال‌گیرنده که از رأی دادگاه متضرر می شود و رای دادگاه به ضرر او صادر شده است.
- حق درخواست تجدیدنظر در مورد احکام کیفری: محکوم علیه یا نماینده قانونی او، شاکی خصوصی یا نماینده قانونی او از جهت برائت متهم یا از نظر ضرر و زیان، دادستان از جهت برائت متهم یا عدم انطباق حکم با موازین قانونی
- حق درخواست تجدیدنظر در مورد قرارها: هر یک از طرفین دعوی (خواهان و خوانده) که قرار دادگاه به ضرر او صادر شده باشد یا نماینده قانونی آنها
مهلت تجدیدنظر خواهی چقدر است؟
به گفته ی مهدی رضوی وکیل پایه یک دادگستری، مهلت تجدید نظر خواهی از رای صادره از سوی دادگاه بدوی 20 روز پس از تاریخ ابلاغ رای یا انقضای مهلت واخواهی برای افراد مقیم ایران و 2 ماه پس از ابلاغ رای برای افراد مقیم خارج کشور می باشد.
طبق ماده 15 قانون تجدیدنظر آرای دادگاه ها، در صورتی که درخواست تجدیدنظر در مهلت تعیین شده داده شده باشد، اجرای حکم در امور کیفری تا زمان تصمیم گیری مرجع تجدیدنظر متوقف خواهد شد.
تجدیدنظر خواهی پس از اتمام مهلت
در صورتی که طبق قانون تجدیدنظر خواه بخواهد پس از پایان مهلت مقرر به رای صادره از سوی دادگاه اعتراض کند باید دلیل موجهی داشته باشد.
دادگاه مکلف است ابتدا به عذر عنوان شده که موجب عدم تقدیم دادخواست در مهلت تعیین شده است رسیدگی و در صورت عذر موجه نسبت به پذیرش دادخواست تجدیدنظر تصمیم گیری نماید.
دلیل عذر موجه به شرح زیر می باشد:
- بیماری که مانع حرکت باشد.
- فوت یکی از والدین (پدر و مادر) یا همسر یا فرزندان
- حوادث قهریه (حوادث غیرقابل پیش‌بینی مانند سیل، زلزله و آتش‌سوزی) که بر اثر آن تقدیم دادخواست تجدیدنظر در مهلت تعیین شده ممکن نباشد.
- بازداشت یا حبس بودن به طوری که نتوان در مهلت تعیین شده دادخواست تجدیدنظر را تقدیم کرد.
بر اساس تبصره 2 ماده 13 قانون تجدیدنظر آرای دادگاه‌ها، هرگاه ثابت شود که به علت قوه قهریه (حوادث غیرقابل پیش بینی) امکان استفاده از حق تجدیدنظرخواهی در مهلت‌های تعیین شده نبوده است، ابتدای مهلت از تاریخ رفع قوه قهریه خواهد بود.
مرجع صالح برای تجدیدنظر خواهی
طبق ماده 339 قانون آیین دادرسی مدنی، متقاضی تجدیدنظر باید دادخواست خود را ظرف مهلت مقرر به دفتر دادگاه صادرکننده رای یا دفتر شعبه اول دادگاه تجدیدنظر یا به دفتر بازداشتگاهی که در آنجا توقیف است، تسلیم نماید.
هریک از مراجع یادشده در بالا باید بلافاصله پس از وصول دادخواست آن را ثبت و رسیدی مشتمل بر نام متقاضی و طرف دعوا، تاریخ تسلیم، شماره ثبت و دادنامه به تقدیم کننده تسلیم و درروی کلیه برگ‌های دادخواست تجدیدنظر همان تاریخ را قید کند. این تاریخ، تاریخ تجدیدنظرخواهی محسوب می‌گردد.
تبصره 1- در صورتی که دادخواست به دفتر مرجع تجدیدنظر یا بازداشتگاه داده شود به شرح بالا اقدام و دادخواست را به دادگاه صادرکننده رای ارسال می‌دارد.
چنانچه دادخواست تجدیدنظر در مهلت قانونی تقدیم شده باشد، مدیر دفتر دادگاه بدوی پس از تکمیل آن، پرونده را ظرف دو روز به مرجع تجدیدنظر ارسال می‌دارد.
تبصره 2- در صورتی که دادخواست خارج از مهلت داده شود یا در مهلت قانونی رفع نقص نگردد، به موجب قرار دادگاه صادرکننده رای بدوی رد می‌شود.
این قرار ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ در مرجع تجدیدنظر قابل اعتراض است، رای دادگاه تجدیدنظر قطعی است.
تبصره 3- دادگاه باید ذیل رای خود، قابل تجدیدنظر بودن یا نبودن رای و مرجع تجدیدنظر آن را معین نماید. این امر مانع از آن نخواهد بود که اگر رای دادگاه قابل تجدیدنظر بوده و دادگاه آن راقطعی اعلام کند، هریک از طرفین درخواست تجدیدنظر نماید.
تجدیدنظر خواهی از رای شورای حل اختلاف
طبق قانون شوراهای حل اختلاف تمام آرای صادره این قانون ظرف مدت بیست روز از تاریخ ابلاغ، قابل تجدیدنظرخواهی می باشد. مرجع تجدیدنظر از آرای قاضی شورا، حسب مورد دادگاه عمومی حقوقی یا کیفری دو همان حوزه قضائی می باشد. چنانچه مرجع تجدیدنظر آرای صادره را نقض نماید، راساً مبادرت به صدور رای می کند. این رای، قطعی است و اگر رسیدگی به موضوع در صلاحیت مرجع دیگری باشد، پرونده را به مرجع صالح ارسال می کند.
تبصره 1- گزارش اصلاحی شورا قابل اعتراض نمی باشد و قطعی است.
تبصره 2- هرگاه رای مرجع تجدیدنظر در مقام رد صلاحیت شورا باشد رسیدگی ماهوی انجام و رای اخیر به عنوان رای شعبه بدوی تلقی و حسب مورد مطابق مقررات آیین دادرسی مدنی و کیفری قابل تجدیدنظر است.
تبصره 3- هزینه دادرسی رسیدگی در مراحل تجدیدنظر خواهی حسب مورد براساس هزینه دادرسی طرح دعوی در آن مرجع است.
آرای قابل تجدیدنظر خواهی در امور کیفری
طبق ماده 232 قانون آیین دادرسی کیفری آرای قابل تجدیدنظر در امور کیفری عبارتند از:
- جرائمی که مجازات قانونی آنها اعدام یا رجم (سنگسار) است.
- جرائمی که به موجب قانون شامل حد یا قصاص نفس و اطراف می باشد.
- ضبط اموال بیش از یک میلیون ریال و مصادره ی اموال
- جرائمی که طبق قانون لازم به پرداخت دیه بیش از خمس دیه کامل است.
- جرائمی که حداکثر مجازات قانونی آن بیش از سه ماه حبس یا شلاق یا جزای نقدی بیش از پانصد هزار ریال باشد.
- محکومیت های انفصال و برکنار شدن از خدمت
تجدیدنظر تنها به متهم اختصاص ندارد و شاکی و مدعی خصوصی هم می توانند از رأی برائت قرار منع تعقیب صادره درخواست تجدیدنظر نماید.
هیأت عمومی دیوان عالی کشور در رأی وحدت رویه شماره‌ی 640-18/8/78 قابل اعتراض بودن قرارها را اصل دانسته است.
آرای قابل تجدیدنظر خواهی در امور مدنی
- طبق ماده 331 قانون آیین دادرسی مدنی بند (الف) چنانچه احکام صادر شده در دعاوی مالی که خواسته و ارزش آن از سه میلیون ریال بیشتر باشد، می توان به آن حکم صادره درخواست تجدیدنظر داد.
- هرگاه خواسته مصرحه در دادخواست سه میلیون ریال باشد و تا پایان جلسه ی اول دادرسی خواهان آن را به بیشتر از سه میلیون ریال افزایش دهد حکم صادر شده که در این حالت قطعی محسوب نمی شود و قابل تجدیدنظر است.
- طبق ماده 331 قانون آیین دادرسی مدنی بند (ب) همه ی احکام صادر شده در دعاوی غیرمالی قابل تجدیدنظر است و فرقی ندارد که دعوای غیرمالی ذاتی و یا غیرمالی اعتباری باشد.
- طبق ماده 331 قانون فوق بند (ج) حکم در مورد متفرعات دعوا در صورتی که حکم در مورد اصل دعوا قابل تجدیدنظر باشد.
شما عزیزان می توانید از طریق کانال حقوقی تلگرام موسسه حقوقی دادآرمان به نشانی https://t.me/dadarmanlf با مهدی رضوی و بهترین وکلای پایه یک دادگستری در خصوص کلیه دعاوی حقوقی و کیفری در ارتباط باشید…
احتمال تغییر رای در دادگاه تجدیدنظر
یکی از سوالات متداولی که در مورد تجدیدنظر خواهی مطرح می شود، در خصوص احتمال تغییر رای در دادگاه تجدیدنظر است. بسیاری از افراد می پرسند، اگر به رای بدوی اعتراض کنم، احتمال تغییر رای در دادگاه تجدیدنظر چقدر است؟
مهدی رضوی وکیل پایه یک دادگستری تهران در پاسخ به این سوال می گوید: برای احتمال تغییر رای در دادگاه تجدیدنظر نمی توان پاسخ دقیق و قطعی داد، چرا که احتمال تغییر رای در دادگاه تجدیدنظر به عوامل مختلفی از جمله جهات تجدیدنظر بستگی دارد، طبق ماده 358 قانون آیین دادرسی مدنی هرگاه دادگاه تجدیدنظر ادعای تجدیدنظر خواه را برای اعتراض به رای صادره از دادگاه بدوی موجه تشخیص دهد، رأی دادگاه بدوی را نقض کرده و رأی مقتضی صادر می نماید، در غیر این صورت با رد درخواست و تأیید رأی، پرونده را به دادگاه بدوی اعاده خواهد کرد.
رد تجدیدنظر خواهی
- دادخواست تجدیدنظر زمانی از تجدیدنظر خواه پذیرفته می شود که طبق ماده 10 قانون تجدیدنظر آرای دادگاه ها، جهات درخواست تجدیدنظر خواهی در رای بدوی وجود داشته باشد، مانند ادعای دروغ بودن شهادت شهود، ادعای عدم توجه قاضی به دلایل یا مدافعات و غیره. در صورتی که هیچ یک از جهات تجدیدنظر خواهی در رای بدوی وجود نداشته نباشد دادخواست تجدیدنظر از سوی دادگاه رد می شود.
- اگر تجدیدنظر خواه پس از پایان مهلت مقرر قانونی دادخواست تجدیدنظر را بدون دلایل موجه که در مطالب فوق ذکر شد، به دادگاه تقدیم کند، دادخواست تجدیدنظر رد خواهد شد.
- اگر دادخواست تجدیدنظر نقص داشته باشد و با وجود ابلاغ اخطار رفع نقص، تجدیدنظر خواه از آن رفع نقص نکند، دادخواست تجدیدنظر رد می شود.
- دادخواست تجدید نظر مطابق با مقررات قانونی تنظیم نشود.
- همچنین دلایلی که برای تجدیدنظر خواهی از رای بدوی بیان می شود، موجبات نقض دادنامه تجدیدنظر خواسته را فراهم نکند، تجدیدنظرخواهی بر حسب مورد از سوی دادگاه تجدیدنظر رد خواهد شد.
- اگر هر یک از طرفین دعوا، دادخواست تجدیدنظر خود را مسترد کنند، بر اساس ماده 363 قانون آیین دادرسی مدنی، مرجع تجدیدنظر، قرار ابطال دادخواست تجدیدنظر را صادر می نماید.
- طبق ماده 344 قانون آیین دادرسی مدنی، اگر مشخصات تجدیدنظر خواه در دادخواست معین نشده و معلوم نباشد که دادخواست دهنده چه کسی می باشد یا اقامتگاه او معلوم نباشد و قبل از انقضای مهلت، دادخواست تکمیل یا تجدید نشود، پس از انقضای مهلت، دادخواست یادشده به موجب قرار دادگاهی که دادخواست را دریافت نموده رد می گردد. این قرار نسبت به اصحاب دعوی ظرف ده روز از تاریخ الصاق به دیوار دادگاه قابل اعتراض در دادگاه تجدیدنظر، خواهد بود.
پرونده بعد از تجدیدنظر به کجا می رود؟
به گفته ی بهترین وکیل ایران، طبق ماده 358 قانون آیین دادرسی مدنی هرگاه دادگاه تجدیدنظر ادعای تجدیدنظرخواه را برای اعتراض به رای صادره از دادگاه بدوی موجه تشخیص دهد، رأی دادگاه بدوی را نقض کرده و رأی مقتضی صادر می نماید، در غیر این صورت با رد درخواست و تأیید رأی، پرونده را به دادگاه بدوی اعاده خواهد کرد.
در صورتی که به موجب قانون، امکان اعتراض به آرای صادره از دادگاه تجدیدنظر پیش بینی شده باشد، مراحل بعد از صدور رای دادگاه تجدیدنظر، با توجه به موضوع دعوی و وجود برخی شرایط، طرفین دعوی می توانند از طریق فرجام خواهی، اعاده دادرسی و اعتراض شخص ثالث به رای تجدیدنظر اعتراض کنند.
فرجام خواهی از رای تجدیدنظر
مهلت فرجام خواهی از رای تجدیدنظر برای افراد مقیم ایران 20 روز از تاریخ ابلاغ رای تجدیدنظر و 2 ماه از تاریخ ابلاغ برای افراد مقیم خارج از کشور است.
فرجام خواهی از رأی صادره علاوه بر طرفین دعوا یا قائم مقام یا نمایندگان قانونی و وکلای آنان، دادستان کل کشور نیز مى تواند به درخواست ذی نفع مدعی خلاف شرع یا قانونی بودن رأی، درخواست رسیدگی فرجامی را به دیوان عالی کشور تقدیم کند.
طبق ماده 368 قانون آیین دادرسی مدنی آرای دادگاه های تجدیدنظر استان قابل فرجام خواهی نیست مگر در موارد زیر:
الف- احکام: احکام راجع به اصل نکاح و فسخ آن، طلاق، نسب، حجر و وقف.
ب- قرارهای زیر مشروط به اینکه اصل حکم راجع به آنها قابل رسیدگی فرجامی باشد.
- قرار ابطال یا رد دادخواست که از دادگاه تجدیدنظر صادر شده باشد.
- قرار سقوط دعوا یا عدم اهلیت یکی از طرفین دعوا.
طبق ماده 369 قانون آیین دادرسی مدنی، احکام زیر حسب مورد قابل رسیدگی فرجامی نخواهد بود:
- احکام مستند به اقرار قاطع دعوا در دادگاه
- احکام مستند به نظریه یک یا چند نفر کارشناس که طرفین به طور کتبی رأی آنها را قاطع دعوا قرار داده باشند.
- احکام مستند به سوگند و قسم که قاطع دعوا باشد.
- احکامی که طرفین حق فرجام‌خواهی خود را نسبت به آن ساقط کرده باشند.
- احکامی که ضمن یا بعد از رسیدگی به دعاوی اصلی در مورد متفرعات آن صادر می‌شود، در صورتی که حکم در مورد اصل دعوا قابل رسیدگی فرجامی نباشد.
- احکامی که به موجب قوانین خاص غیرقابل فرجام‌خواهی است.
اعاده دادرسی از رای تجدیدنظر
اعاده دادرسی از جمله روش های فوق العاده شکایت از احکام است که راهی برای برگشت به دادگاه صادرکننده حکم قبلی محسوب می شود، با این هدف که دادگاه از رأی قطعی سابق خود بازگردد، چرا که شاکی مدعی است صدور آن رأی از روی اشتباه بوده و دلایل موجود اجازه نمی دهد که چنین حکمی بماند.
مهلت درخواست اعاده دادرسی برای افراد مقیم ایران 20 روز و برای اشخاص مقیم خارج از کشور دو ماه از تاریخ ابلاغ رای می باشد.
اعاده دادرسی با توجه به نحوه اقامه آن به دو نوع تقسیم می شود:
- اعاده دارسی اصلی: برابر بند الف ماده 432 قانون آیین دادرسی مدنی، اگر متقاضی اعاده دادرسی به طور مستقل آن را درخواست نماید، این درخواست، اعاده دادرسی اصلی محسوب می‌شود. یعنی هرگاه بدون اینکه دعوایی در جریان رسیدگی باشد، یکی از طرفین دعوی حکمی که سابقاً صادر شده است، درخواستی را به عنوان اعاده دادرسی مطرح کند، این درخواست، اعاده دادرسی اصلی خواهد بود که باید ضمن دادخواست به دادگاه صلاحیتدار تقدیم شود.
- اعاده دادرسی طاری: طبق بند ب ماده 432 قانون آیین دادرسی مدنی، اعاده دادرسی طاری در ضمن دادرسی مطرح می شود، این در حالی است که در اعاده دادرسی اصلی پرونده ای در حال رسیدگی نیست تا ضمن آن اعاده دادرسی مطرح شود.
این مطلب ادامه دارد..
لینکهای مفید موسسه حقوقی دادآرمان
· خدمات موسسه حقوقی دادآرمان
· وکیل ارث
مشاوره آنلاین، تلفنی و حضوری دعاوی خانواده – ملکی – کیفری و حقوقی
02122904873 - 02122904874
–09128400921 – 09336267878 – 09336267676 –